گیاه فیکوس یک درختچه زیبا با بیش از 600 گونه مختلف می باشد که معمولا کوچکترین آنها طرافداران بیشتری دارد. گیاه فیکوس بومی جنگل های استوایی قاره های استرالیا، آمریکای شمالی، آسیا، هند و اندونزی است. این گیاه از خانواده مورآسه بوده و نام علمی این گیاه مقاوم Ficus elastica می باشد.

گیاه فیکوس برگ های پهن و چرمی شکل دارد که در رنگ های مختلف قابل مشاهده است. جالب است بدانید از شیره این گیاه در ساخت لاستیک استفاده می شود. فیکوس در زیستگاه اصلی خود به خوبی رشد کرده و تبدیل به درختی بزرگ با برگ های پهن می شود.

این گیاه به دلیل آسان بودن شرایط نگهداری و شکل ظاهری زیبا مورد توجه بسیاری از افراد قرارگرفته و در نقاط مختلف جهان پرورش داده می شود.

نگهداری گیاه فیکوس

آبیاری فیکوس

این گیاه به کم آبی و خشکی مقاوم است ولی در صورت آبیاری به موقع و قرارگرفتن در معرض رطوبت کافی گیاه رشد بهتر از خود نشان می دهد. بهترین زمان برای آبیاری گیاه فیکوس زمانیست که خاک گلدان به عمق سه سانتی متر کاملا خشک باشد. دقت کنید آبیاری فراوان و مرطوب بودن دائمی خاک، موجب پوسیدگی ریشه و زرد شدن برگ ها می شود.

در فصل تابستان هفته ای یکبار و در فصل زمستان هر 10 تا 15 روز یکبار گیاه را آبیاری کنید. اما همانطور که گفته شد، پیش از آبیاری خاک را بررسی کرده و در صورت خشک بوده آبیاری را انجام دهید.

نور مناسب

این گیاه در برابر کم نوری مقاوم است و می تواند به حیات خود ادامه دهد، اما توصیه می شود برای رشد بهتر گیاه، آنرا در برابر تابش ملایم نور خورشید قرار دهید. بهترین نقطه برای نگهداری فیکوس پشت پنجره های جنوبی است تا گیاه به طور کافی نور ملایم را دریافت کند.

در روز های گرم تابستان گیاه را در مقابل تابش سوزان آفتاب قرار ندهید. دست است که گیاه به نور زیاد مقاوم است، اما قرارگرفتن در معرض تابش شدید باعث کمرنگ شدن و سوختی برگ ها می شود.

در صورتی که به محیط پرنوری برای نگهداری این گیاه دسترسی ندارید. گیاه قاشقی به دلیل مقاوم بودن به نور کم، می تواند انتخاب مناسبی باشد برای مطالعه شرایط نگهداری این گیاه مقاوم به کم نوری می توانید مقاله نگهداری گیاه قاشقی را مطالعه فرمایید.

رطوبت

این گیاه در رطوبت کم از خود مقاومت نشان می دهد ولی در این شرایط رشد خوبی نخواهد داشت. بهتر است برای رشد سریعتر گیاه، رطوبت مورد نیاز آنرا تامین کنید. لذا هفته ای دوبار غبارپاشی روی برگ ها برای تامین رطوبت گیاه کافیست.

دقت کنید در زمانی که گیاه در معرض تابش نور خورشید است از غبارپاشی خودداری نمایید. زیرا این کار باعث ایجاد لکه های سفید روی برگ های گیاه می شود. بهترین زمان برای غبارپاشی قبل از طلوع و بعد غروب خورشید می باشد.

دما

بهترین بازه دمایی که فیکوس رشد خوبی در آن دارد، دمایی بین 18 تا 28 درجه می باشد. این گیاه می تواند دمای بالاتر از 30 درجه و پایین تر از 15 درجه را تحمل کند ولی قاعدتاً رشد خوبی نخواهد داشت. اگر گیاه را در بیرون خانه و فضای باز نگهداری می کنید در فصل زمستان آنرا به درون خانه انتقال دهید در روز های گرم تابستان هم همینطور، دمای بالا باعث سوختگی برگ ها و کاهش رشد گیاه می شود.

خاک

خاک با مواد آلی و مغذی موجب رشد سریع گیاه شده و در افزایش نمو آن موثر است. خاک کمپوست انتخاب مناسبی برای فیکوس می باشد. می توانید از ترکیب خاک باغچه + کود پوسیده دامی + خاک برگ پوسیده به مقدار هم اندازه برای این گیاه استفاده کنید. دقت داشته باشید که در انتهای گلدان گیاه سنگریزه بریزید تا آب اضافی به راحتی از خاک گیاه خارج شود. رهکشی مناسب خاک موجب جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه می شود.

تعویض گلدان

در صورت مشاهده بیرون زدگی ریشه گیاه از خاک لازم است گلدان گیاه را تعویض نمایید. معمولا هر سال یا در مواقعی هر 2 سال یکبار، گیاه به تعویض گلدان نیاز دارد. لازم به ذکر است در زمان تعویض گلدان حتما خاک گلدان را نیز تعویض نمایید تا گیاه رشد بهتری داشته باشد.

کوددهی

زمانی که با کاهش رشد گیاه مواجه شُدید و با بررسی شرایط پی بردید که تمامی شرایط نگهداری به درستی انجام شده، با این حال گیاه رشد خوبی ندارد باید با کوددهی، مواد مورد نیاز گیاهتان برای رشد بهتر را تامین کنید. می توانید هر دو هفته یکبار از کوددهای محلول یا غیر محلول برای فیکوس استفاده نمایید.

تمیز کردن برگ ها

برای تمیز کرده برگ های گیاه با یک پارچه یا اسفنج مرطوب به آرامی روی سطح برگ ها را تمیز کنید. دقت داشته باشید در زمان انجام این عمل از دستکش استفاده کنید، زیرا ممکن است تماس دست با برگ های فیکوس باعث بروز حساسیت پوستی شود. لازم به توضیح است برای تمیز کردن برگ ها از مواد شیمیایی براق کننده استفاده نکنید زیرا این مواد برای برگ ها مضر هستند.

هرس کردن

اواخر بهار و اوایل فصل تابستان بهترین زمان برای هرس کردن این گیاه می باشد. برای هرس کردن برگ ها و ساقه های خشک گیاه جدا کنید و دور بیاندازید. می توانید ساقه های خیلی بلند را از گیاه جدا کنید و قلمه بزنید. در جدا کردن ساقه ها عجول نباشید و در هر هفته تعدادی از ساقه ها را جدا کنید.

تکثیر

بهترین و موثر ترین روش برای تکثیر فیکوس قلمه زدن است که ما آنرا در ادامه همین مقاله به طور کامل شرح داده ایم.

قلمه زدن فیکوس : بهترین زمان برای قلمه زدن این گیاه اواخر بهار و اوایل تابستان است. برای قلمه زدن گیاه ساقه ای به طول 15 سانتی متر را به کمک یک قیچی تیز از گیاه مادری جدا کنید.

نکته : برای قلمه زدن، ساقه ای را انتخاب کنید که برگ های کمتری داشته باشد تا بیشتر انرژی گیاه صرف ریشه زایی شود.

پس از جدا کردن قلمه آنرا به مدت یک تا 2 روز در آب قرار دهید تا شیره آن خارج شود. پس از خارج شدن شیره از ساقه آنرا در ماسه شسته شده بکارید. پس از کاشتن گیاه در خاک آنرا به خوبی آبیاری کنید و در محلی با دمای 25 تا 28 درجه قرار دهید. دقت داشته باشید گیاه را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید.

در این مدت رطوبت گیاه را به خوبی تامین کنید تا عمل ریشه زایی انجام شود، پس از ریشه دار شدن قلمه و پیدایش اولین جوانه ها می توانید قلمه ریشه دار شده را به گلدان اصلی انتقال دهید.

قلمه زدن فیکوس — تکثیر فیکوس با قلمه زدن

بیماری های گیاه فیکوس

پیدایش لکه های قهوه ای روی برگ ها

دلیل این مشکل کاهش دمای محیط گیاه می باشد. برای برطرف کردن مشکل گلدان گیاه را به محل گرمتری انتقال دهید.

رنگ پریدگی برگ ها

علت این مشکل می تواند نور زیاد یا کمبود مواد غذایی باشد. در صورت بروز این مشکل می توانید گیاه را در برابر تابش ملایم و نور غیر مستقیم قرار دهید و هر 2 هفته یکبار از کود های محلول یا غیر محلول برای گیاه استفاده کنید.

لوله شدن و آویزان شدن برگ ها

این مشکل در پی تشنگی گیاه ایجاد می شود. برای برطرف شدن مشکل گیاه را به مدت 10 تا 15 دقیقه در تشت آب قرار دهید.

شل شدن برگ های گیاه فیکوس — افتادگی برگ های فیکوس به علت کم آبی

سوختگی برگ ها

درصورت غبارپاشی در زیر نور خورشید باعث ایجاد لکه های سوختی روی برگ های گیاه می شود. برای کاهش این لکه ها باید گیاه را در محلی با نور غیر مستقیم قرار دهید و غبارپاشی را قبل از طلوع یا بعد از غروب خورشید انجام دهید.